Lik me

door Dirk Vis

Meer dan een miljoen mensen vindt deze foto leuk. Ik zag de foto op een Instagram-feed die ik soms wel volg, soms niet. Iedere dag vraag ik me opnieuw af naar wie ik 's ochtends op wil kijken.
Een greep uit de comments onder het beeld:
My everyday inspiration
Warum wird das Bild so gefeiert?
“👅”
Doorklikken op #tongueouttuesday levert talloze honden en katten met uitgestoken tong op en af en toe een beestje met baasje in dezelfde pose. Een meisje solo heeft een populaire fotofilter over haar gezicht: een getekende neus, oren en een lange, rollende hondentong. Voor mij is het allang duidelijk dat Instagram iets is voor dieren.
De giraffe op de foto steekt vermoedelijk zijn tong uit, omdat er buiten beeld een tak met bladeren voor zijn neus wordt gehouden. Bij een dier is het altijd gewoon een tong, maar bij een mens heeft het iets uitdagends. Je tong uitsteken is willen likken. 


In de roman De berg van licht vertelt Louis Couperus over het volk van Rome dat aan de kant van de weg wachtte om een glimp op te vangen van de zonnepriesters, magiërs en keizerlijke familie die in hun draagstoelen voorbijkwamen, maar de gordijnen waren gesloten. Een gelaat verscheen “dat een puntige tong uitstak [...] en zij die het zagen schaterden het uit en joelden en jouwden en juichten, kinderlijk blij dat ze toch iets hadden gezien, maar het masker dook weg en het gordijn rukte dicht. Wie was het die zo guitig de tong had uitgestoken? Een kind? De moeder? Een nar? De keizer? Helegabalus, de zongoddelijkheid zelf?”
De roman uit 1906 gaat over de hoogmoed van iemand die denkt dat hij een god is en door iedereen in zijn omgeving wordt bevestigd. De tonguitsteker is keizer, waant zich goddelijk en sterft uiteindelijk bloederig.
Op amuletten uit de oudheid steekt Medusa haar tong uit als teken van seksuele lust en tegelijkertijd van de dood. Een leeuw of adelaar die in de heraldiek langue wordt afgebeeld – met uitgestoken tong – betekent woestheid of een brul. Het Unicode Consortium, dat de internationale standaard voor software en lettertekens bepaalt: “De emoji van een uitgestoken tong kan worden gebruikt als symbool van uitlokking.”


De twee vrouwen die met de giraffe hun tong uitsteken zijn op duizenden andere foto’s te zien, bepoeiert met goudstuifsel, aan onberispelijke ontbijtjes, bij privé-vliegtuigen, met triltintelende juwelen en in zongoddelijke designeroutfits. De vrouw rechts op de foto werd bekend vanwege een uitgelekte sextape, is inmiddels bezig aan haar elfde seizoen als ster van een Amerikaanse reality-show en heeft een zoontje dat Saint heet. Haar man is ook beroemd, maakt muziek, laat zich Yeezus noemen en in een televisie-interview zegt hij in een onnavolgbare rant: “Ik ben een god... Er is niemand die eruitziet zoals ik... Wij weten niet wat er verdomme echt is.”
De realityster heeft een set emoji laten ontwerpen en uitgebracht. Haar familie volgen is een 19e-eeuwse psychologisch-realistische roman in snippers uitgebeeld zien worden. Social media-giganten gebruiken onze foto’s om er geld mee te verdienen, maar deze familie weet dit succesvol om te keren en gebruikt social media om zelf gigantisch veel geld te verdienen. De omkering is een belangrijk ingrediënt voor een wonder. 


In Tonnus Oosterhoff’s roman Op de rok van het universum steekt hoofdpersoon Roelof de Koning zijn tong uit: er ligt een papiertje op. Een extatische scène begint. In zijn boek mixt Oosterhoff wervelende zinnen over dierenrijk, mensen en godenspul. Ertussen staat de regel: “Wij zijn deel van overvloed.” 
“Ja, deze foto is goed,” zoiets moet de reality-ster tegen haar assistent hebben gezegd. Terwijl de assistent het beeld met Photoshop oppoetst, schenkt een ander de champagne bij. De mens is een set emoji die God telkens opnieuw laat ontwerpen en uitbrengen. Deze foto is tegelijkertijd alledaags en onbereikbaar. Profaan, maar ook heilig in de originele betekenis van ‘uitgezonderd’ of ‘apart’. Deze sterfelijke vrouwen op safari zijn ook halfgodinnen. De selfie is het geopende gordijntje van hun goudgevonkte koets. Ze steken hun tong uit alsof er een tekst op te lezen staat. Ik wil je likken. Ik ben je hondje, je poes. Ik lig aan je voeten. Of omgekeerd? Lik me. Kijk naar me. Aanraken of hebben zul je me nooit. Ik ben je baas, je keizerin. Voor nu.