Met de kennis van straks

door Dirk Vis

Iemand die nu al handelt met de kennis van straks is een visionair. In de politiek wordt wel eens gesproken over de kennis van nu of de kennis van toen. Er zijn weinig mensen in de politiek die je visionair zou kunnen noemen.



Een foto is een moment dat is stilgezet waar je op latere tijdstippen naar terug kunt kijken. Naar een foto vooruit kijken, kan ook. Iemand besloot voordat deze nieuwsfoto zou worden gemaakt om een geabstraheerde adelaar te plaatsen, waarschijnlijk om de politicus die ervoor zou komen te staan iets van mythische proporties te geven. Soms valt vooral de klauw van de roofvogel op die precies op de juiste hoogte hangt om de spreker te grijpen. Soms lijken de lichtgrijze vleugels even de hare. 



Spoiler alert: als je de volgende spoilers over de film Arrival leest, blijft de film even interessant om te zien. Amy Adams speelt in Denis Villeneuve’s film een knappe taalwetenschapper. Ze is aangesteld als contactpersoon tussen het Amerikaanse leger en de zevenbenige aliens die in reusachtige, augurkvormige schepen met hun eigen zwaartekrachtveld uit de mist zijn opgedoemd.

Waarom zijn jullie naar de aarde gekomen, wil het Amerikaanse leger weten van de aliens. Een paar keer komt die zin in beeld want dat is de vraag die de wetenschapper moet zien te vertalen. Terwijl de taalwetenschapper onderzoekt wat het doel van de aliens is, dringt langzaam tot haar door wat ze in haar eigen leven mist. Ze maakt zich met veel moeite hun vreemde taal meester en daarmee verwerft ze tot haar eigen verbazing ook de mogelijkheid om in de toekomst te kijken. Ze beleeft visioenen alsof het stukken opgenomen home-video zijn.

Wat blijkt: de aliens leven in een niet-lineaire, maar allesomvattende, circulaire tijd en op de een of andere manier zit dat ook in hun taal. Hun levens kennen net als hun zinnen begin noch einde. Ieder van hun berichten is ook een beeld en staat buiten de tijd. Hun taal is een cadeau aan het hoofdpersonage, een gave, een gereedschap en een wapen. Amy Adams’ personage heeft een volkomen nieuwe beeldtaal leren beheersen. Daardoor kan ze tegen het einde van de film kennis die ze eigenlijk nog niet heeft toch al gebruiken.

Ik kan niet in de toekomst kijken, maar na Arrival vermoed ik: een visioen hebben is op meerdere momenten in de tijd tegelijk zijn. De film gebruikt de aliens met hun bizarre taal om het vreemde en tegelijk comfortabele idee te introduceren dat de tijd een illusie is.



In zijn filmrecensie schreef James Gleick dat de film slim weet te verhullen dat tijdreizen paradoxaal is. Uit zijn boek Time Travel heb ik: tijdreizen bestaat niet. Natuurlijk heeft deze auteur – die eerder al levensveranderend schreef over informatie als materie – gelijk. Toch zou ik liever willen zeggen: tijdreizen is onrealistisch.



Angela Merkel sprekend voor de onrealistische roofvogel lijkt niet erg opgewekt. Volgens mij zegt ze dat we moeten strijden tegen de natuur die ons dreigt te verzwelgen. Dat het een bij voorbaat tragische strijd is, omdat we zelf onderdeel van die natuur zijn. Dat onze enige redding is om alsmaar geavanceerder en kunstmatiger te leven. Dat we ons zullen moeten verenigen in opnieuw uit te vinden unies en religies. Dat we nieuwe baby’s moeten maken.


Laat de aliens maar komen. Hopelijk zijn er politici die hun vreemde, hallucinerende taal willen leren.