Cache #22: Gecentreerde Indische kanonnetjes

Wekelijks wist De Internet Gids-redactie de zoekgeschiedenis en filtert de resultaten.

In deze video staan een reeks scenes van Wes Anderson-films achter elkaar. Een stippellijn halveert het beeld en deuren, gordijnen, tentjes, neuzen, bliksem, alles wat Wes Anderson bedenkt raakt, opent, sluit en slaat in bij die middellijn. Samen met een poppenhuis-kleurenpalet en een quirky soundtrack creëren deze gecentreerde beelden een knusse kunstmatigheid. Het geeft de kijker overzicht, iets dat de filmpersonages van Wes Anderson zelden hebben. Op het gebied van symmetrische beelden is Stanley Kubrick de meester, al was het maar vanwege de beroemde shots van de gangen van Overlook Hotel in The Shining of de ruimte scenes in 2001: A Space Odyssey. Ook hier is er overzicht, maar wel met een flinke dosis onbehagen.

Ik moet met het schaamrood op mijn kaken bekennen dat ik deze week voor het eerst het Rijksmuseum van binnen heb gezien. Ik ben voorbij de blockbusters gelopen en ging op zoek naar zeven Indische kanonnen op de eerste verdieping. In de documentaire Het Nieuwe Rijksmuseum uit 2013 van Oeke Hoogendijk discussiëren directeur Wim Pijbes en conservator Taco Dibbets over de plek van de VOC-kanonnen. Moeten ze aan de voorkant uitgelijnd worden? Of juist aan de achterkant? Of laten staan zoals het staat, alles bij de basis gecentreerd? Wanneer alle mogelijkheden worden besproken maakt Taco Dibbets licht geërgerd een gebaar met zijn twee handen die de ongelijkheid van de voorkanten van de kanonnen accentueren. In de lucht tekent hij een cardiogram met een grillig hartritme.

Gelet op het gruwelijk aantal deadlines dat het museum in de laatste fase voor de opening nog heeft, is het aan Wim Pijbes om de knoop door te hakken. "Symmetrie is rust, dat leert de architectuur nu eenmaal", zegt hij gedecideerd. "Ik wil daar rust, dus ik wil die dingen gecentreerd."

Zo beschouwd is de symmetrie zelf een Rorschach test. Een gespiegeld beeld wordt aan ons voorgelegd en behalve overzicht voelen we wat de maker wil dat we voelen: onbehagen, kunstmatigheid of rust. Het laatste woord hierover komt van Oeke Hoogendijk de maakster van de documentaire. In het eindshot zien we de voorkant van het Rijksmuseum bij nacht. Het is donker in de onderdoorgang en daarboven lonkt er licht achter het beroemde glas-in-lood. De aftiteling laat zich zien. Ten opzichte van de gecentreerde ramen staan de letters een stukje naar links, uit het lood. Ze kon het doen, maar deed het niet. Haar documentaire eindigt net niet perfect.